1916 ජූලි සිට නොවැම්බර් දක්වා සිදු වූ මේ සටන, බටහිර පෙරමුණේ ජර්මානු හමුදාවන්ට එරෙහි මිත්‍ර පාක්ෂික ප්‍රහාරයක් ලෙස ආරම්භ වූ අතර පළමුවන ලෝක සංග්‍රාමයේ වඩාත්ම කටුක හා දරුණු සටනක් බවට ක්‍රමයෙන් පත්විය.
සටනේ පළමු දිනයේ පමණක් බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාවේ 57,000 කට වඩා තුවාල ලැබූ අතර සොල්දාදුවන් 19,000 කට වැඩි පිරිසක් මිය ගියහ. ඒ සමගම එය එම රටේ හමුදා ඉතිහාසයේ විනාශකාරීම දිනය බවට පත්විය. මාස පහකට පමණ පසු සෝම් සටන අවසන් වන විට, දෙපාර්ශ්වයේම සෙබළුන් මිලියන 3 කට වැඩි පිරිසක් සටනේදී සටන් කර ඇති අතර මිලියනයකට වඩා මිය ගොස් හෝ තුවාල ලැබූහ.
ප්‍රහාරයට පෙර, මිත්‍ර පාක්ෂිකයින් ෂෙල් වෙඩි මිලියන 1.75 ක් භාවිතා කරමින් සතියක් පුරා කාලතුවක්කු බෝම්බ ප්‍රහාරයක් දියත් කළ අතර, එහි අරමුණ වූයේ ජර්මානු ආරක්ෂක වළලු ආරක්ෂා කරන කටු කම්බි විනාශ කර සතුරාගේ ස්ථාන විනාශ කිරීමයි. ජුලි 1 වන දින උදෑසන, බ්‍රිතාන්‍ය 4 වන හමුදාවේ අංශ 11 ක් (ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් පළමු වරට සටනට යන ස්වේච්ඡා සොල්දාදුවන් වේ) සෝම් සිට සැතපුම් 15 ක් උතුරින් ඉදිරියට යාමට පටන් ගත්හ. ඒ අතරම ජර්මානු ආරක්ෂක බලය දුර්වල කරමින් ප්‍රංශ බළඇණි පහක්ද දකුනෙන් සැතපුම් අටක් ඉදිරියට යන ලදී.
මිත්‍ර පාක්ෂිකයින් විශ්වාස කළේ බෝම්බ හෙලීම නිසා ජර්මානු ආරක්ෂක වළල්ලට හානි වී ඇති බවත් ඔවුන්ගේ හමුදාවන්ට පහසුවෙන් ඉදිරියට යා හැකි වනු ඇති බවත්ය. නමුත් බොහෝ ස්ථානවල කටු කම්බි නොවෙනස්ව පැවතුන අතර බොහෝ භූගත ගැඹුරු ජර්මානු ස්ථාන අපේක්ෂා කළ ප්‍රමාණයට වඩා ශක්තිමත් විය. ජර්මානු මැෂින් තුවක්කු සහ රයිෆල් ප්‍රහාර වලින් බ්‍රිතාන්‍ය හමුදා දහස් ගණනක් මරා දමනා ලදී.
පළමු දිනය අවසන් වන විට බ්‍රිතාන්‍ය සොල්දාදුවන් 19,240 ක් පමණ මිය ගිය අතර 38,000 කට වැඩි පිරිසක් තුවාල ලැබූහ. අනෙකුත් බ්‍රිතාන්‍ය සහ ප්‍රංශ හමුදා දකුණට වඩා සාර්ථක වූ අතර, එම ජයග්‍රහණ එම පළමු සටනේ පළමු දිනයේ සිදුවූ විනාශකාරී පාඩුව හා සසඳන විට කුඩා එකක් විය.
එහෙත් මිත්‍ර පාර්ශවයේ යුධ නායකයින් අධිෂ්ඨාන කරගෙන සිටියේ ප්‍රහාරය ඉදිරියට ගෙන යාමටයි. ඊළඟ සති දෙක තුළ බ්‍රිතාන්‍යයන් ජර්මානු රේඛාවට කුඩා ප්‍රහාර මාලාවක් දියත් කළ අතර ජර්මානුවන්ට වැඩි පීඩනයක් එමගින් එල්ල වූ අතර වර්ඩූන් සිට ආයුධ සහ සොල්දාදුවන් කිහිප දෙනෙකු හරවා යැවීමට ඔවුන්ට බල කෙරුනි.
ජුලි 15 වනදා පාන්දර, බ්‍රිතාන්‍ය හමුදා තවත් දැවැන්ත කාලතුවක්කු ප්‍රහාරයක් දියත් කළ අතර, මෙවර සොමේහි උතුරු කොටසේ බාසෙන්ටින් රිජ් වෙත එල්ල විය. මෙම ප්‍රහාරය ජර්මානුවන් පුදුමයට පත් කළ අතර, බ්‍රිතාන්‍යයන්ට යාර 6,000 ක් පමණ සතුරු ප්‍රදේශයක් කරා ඉදිරියට යාමට හැකි වූ අතර, ලෝන්ගුවෙල් ගම්මානය අල්ලා ගැනීමට හැකි විය. එහෙත් සිදු වූ හානි හා සලකා බලන විට මෙය ඉතා කුඩා ජයග්‍රහණයක් වූ අතර ජර්මානුවන්ට සොල්දාදුවන් 160,000 ක් සහ බ්‍රිතාන්‍ය හා ප්‍රංශ 200,000 කට වැඩි පිරිසක් ජූලි මස අවසානය වන විට අහිමි විය. එමෙන්ම මේ සදහා විශාල වියදමක් දැරීමට සිදු විය.
අගෝස්තු අග වන විට, සෝම් සහ වර්ඩූන් හි භූමිය අහිමි වීම හේතුවෙන් ජර්මානු චිත්ත ධෛර්යය අඩු මට්ටමක පැවතුන අතර, ජර්මනියේ ජෙනරාල් එරික් වොන් ෆැල්කන්හයින් වෙනුවට පෝල් වොන් හින්ඩන්බර්ග් සහ එරික් ලුඩෙන්ඩෝෆ් පත් කරන ලදී.
මේ නව විධාන වෙනස ජර්මානු යුධ ක්‍රමෝපායේ නව වෙනසක් සනිටුහන් කළේය. ඔවුන් සෝම් පෙරමුණට පිටුපසින් නව ආරක්ෂක වළල්ලක් ගොඩනැඟූ අතර භූමිය අත්පත් කර ගත් නමුත් ඉදිරියට එන මිත්‍ර හමුදා වලට ඊටත් වඩා හානි සිදු කිරීමට ඔවුන්ට එමගින් හැකි විය.
සැප්තැම්බර් 15 වන දින, ෆ්ලර්ස් කෝර්සෙලෙට් හි ප්‍රහාරයක් අතරතුර, බ්‍රිතාන්‍ය කාලතුවක්කු බාධකයට පසුපසින් සෙබළුන්ගේ අංශ 12 ක් ඉදිරියට පැමිණ මාක් අයි ටැංකි 48 ක් සමඟින් යුද බිමේදී ප්‍රථම වරට පෙනී සිටියේය. නමුත් ටැංකි තවමත් ඒවායේ සංවර්ධන අවධියේ මුල් අවධියේ තිබූ අතර ඒවායින් බොහොමයක් ඉදිරි පෙළට පැමිණීමට පෙර විනාශ විය. සැතපුම් 1.5 ක් පමණ ඉදිරියට යාමට බ්‍රිතාන්‍යයන්ට හැකි වුවද, ඔවුන් 29,000 ක් පමණ තුවාල ලබා තිබුණි.
ඔක්තෝබර් ආරම්භ වන විට අයහපත් කාලගුණය මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ට හරස් විය. ජර්මානු කාලතුවක්කු සහ ප්‍රහාරක ගුවන් යානා වලින් එල්ල වූ දරුණු ප්‍රහාර පරදවමින් මඩ සහිත භූමි ප්‍රදේශ තරණය කිරීමට සොල්දාදුවන් පොරබදමින් සිටියහ. මිත්‍ර පාක්ෂිකයින් නොවැම්බර් මැද භාගයේදී ඇන්කර් ගංගා නිම්නයේ ජර්මානු ස්ථානවලට පහර දෙමින් සටනේ අවසන් අවස්ථාව කරා ගමන් කළහ. සැබෑ ශීත කාලගුණය පැමිණීමත් සමඟ නොවැම්බර් 18 වන දින ප්‍රහාරය නවතා දැමූ අතර සෝම්ට එරෙහි සටන අවසන් විය. දින 141 ක් තුළ බ්‍රිතාන්‍යයන් සැතපුම් හතක් පමණ ඉදිරියට ගොස් ඇති අතර එහෙත් ජර්මානු රේඛාව බිඳ දැමීමට ඔවුන් අසමත් විය.
මෙම සටන වඩාත් ප්‍රසිද්ධ වන්නේ මෙහි පළමු දින සිදු වූ විශාල මිනිස් ඝාතනය නිසාය. මෙම සටනේදී බොහෝ මිත්‍ර පාර්ශවයේ යුධ නායකයින් විවේචනයට ලක්වන අතර, මෙතරම් සොල්දාදුවන් ඝාතනය වෙද්දී සහ වියදමක් යද්දී ඉදිරියට යාම ගැන බොහෝ දෙනා ඔවුනට දොස් පවරනු ලබයි. සෝම් හි සටන් කළ බොහෝ බ්‍රිතාන්‍ය සොල්දාදුවන් 1914 සහ 1915 දී ස්වේච්ඡාවෙන් හමුදා සේවයට පැමිණ ඇති අතර සටනේදී ප්‍රථම වරට සටනක් දැක තිබූ අය වේ.
අසාර්ථක වුවද, සෝම්හි මිත්‍ර පාක්ෂික ප්‍රහාරය ප්‍රංශයේ ජර්මානු තනතුරු වලට බරපතල හානියක් සිදු කළ අතර, 1917 මාර්තු මාසයේදී හින්ඩන්බර්ග් රේඛාවට උපාය මාර්ගිකව පසුබැසීමට ජර්මානුවන් පොළඹවන ලදී. සෝම් සහ අනෙකුත් සටන් වල දරුණු මරණ සංඛ්‍යාවෙන් පසුව, ජර්මනිය අවසානයේදී බටහිර පෙරමුණෙන් සබ්මැරීන් යුද්ධ ආරම්භ කිරීම සඳහා සිය උපාය මාර්ගය මාරු කළ අතර එය එක්සත් ජනපදය යුද්ධයට ගෙන ඒමට දායක විය.
👇👇👇 අපගේ android app එක(Click Image) 👇👇👇
0 comments:
Post a Comment