ගිනිකඳු බොහෝ විට දක්නට ලැබෙන්නේ භූතැටි අභිසාරී වන හෝ අපසරණය වන ස්ථානවල ය. අත්ලාන්තික් සාගරය මධ්‍යය අපසාරී භූතැටිවල ලක්ෂ්‍යයක් වන අතර ගිනිකඳු ගණනාවක් අඩංගු වේ. පැසිෆික් ගිනිකඳු වළල්ල (Pacific Ring of Fire) යනු අභිසාරී භූමිකම්පා භූතැටි සහිත කලාපයක් වන අතර ගිනිකඳු රාශියක් දැකගත හැකිය. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ පෘථිවියේ වෙනත් කිසිදු රටකට වඩා ගිනි කඳු ඇති අතර රුසියාව සහ ඉන්දුනීසියාව දෙවැනි තෙවැනි ස්ථාන වේ.
🈵ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ගිනි කඳු🈵
ලෝකයේ රටවල් අතුරින් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ විශාලතම ගිනි කඳු සංඛ්‍යාවක් ඇති අතර එය 173 ක් වන අතර ඒවායින් බොහොමයක් ඇලස්කාවේ දක්නට ලැබේ. සෑම වසරකම පාහේ ගිනිකඳු පිපිරීම් සිදු වේ. අනෙකුත් ගිනි කඳු හවායි හි දක්නට ලැබෙන අතර, 1983 සිට අඛණ්ඩව පුපුරා ගිය ලෝකයේ වඩාත් ක්‍රියාකාරී ගිනි කන්ද වන්නේ කිලාවියාවයි (Kilauea). එක්සත් ජනපදයේ සක්‍රීය ගිනි කඳු 161 ක් ඇත. ඒවායින් බහුතරයක් ඇත්තේ රටේ බටහිර පැත්තේ ය. ගිනිකඳු දහඅටක් ඉතා ඉහළ තර්ජනයක් සහිත ගිනිකඳු ලෙස වර්ගීකරණය කර ඇත්තේ අභ්‍යන්තර ක්‍රියාකාරකම් සහ විශාල ජනගහනය සැළකිල්ලට ගැනීමෙනි. එම ගිනිකඳු 18 න් 5 ක්ම ඇලස්කාවේ දක්නට ලැබේ. හවායි හි කිලාවියා (Kilauea) ගිනිකන්ද මුළු රටේම භයානක ගිනි කන්ද ලෙස සැලකේ.
⛔️රුසියාව⛔️
රුසියාව ගිනි කඳු 166 කට වාසභුමිය වේ. කම්චැට්කා අර්ධද්වීපයේ (Kamchatka Peninsula) විශාලතම ගිනිකඳු ප්‍රමාණයක් රුසියාවේ නැගෙනහිර පැත්තට වන්නට කේන්ද්‍රගත වී ඇත. කම්චැට්කා අර්ධද්වීපයේ සක්‍රීය ගිනි කඳු 29 ක් ඇත. Klyuchevskaya Sopka යනු මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 15,584 ක් උසින් පිහිටි උසම ගිනිකඳු කන්ද වන අතර එය උතුරු අර්ධගෝලයේ විශාලතම ක්‍රියාකාරී ගිනි කන්ද වේ. Bolshaya Udina යනු රුසියාවේ ගිනි කඳු වලින් එකක් වන අතර එය මුලින් වඳ වී යනු ඇතැයි සිතූ නමුත් 2017 දී භූ කම්පන ක්‍රියාකාරකම් වාර්තා විය. කන්ද පුපුරා ගිය අවසන් අවස්ථාව පිළිබඳ කිසිවෙකු දන්නේ නැත.
💠ඉන්දුනීසියාව💠
ඉන්දුනීසියාවේ ගිනි කඳු 139 ක් පමණ ඇත. ඉන්දුනීසියාවේ ගිනි කඳු පැසිෆික් වළල්ලේ කොටසක් වන අතර අතීතයේ ඇති වූ බොහෝ පිපිරීම් හේතුවෙන් වගා කළ හැකි ඉඩම්වලට විශාල වශයෙන් හානි සිදුවිය. ඉන්දුනීසියාවේ ජාවා දූපතේ දක්නට ලැබෙන වඩාත් ක්‍රියාකාරී ගිනි කඳු වන්නේ මෙරාපි කන්ද සහ කෙලූට් ය (Mount Merapi and Kelut). රටේ ගිනි කඳු බොහොමයක් සැතපුම් 1,800 ක් යුතු ප්‍රදේශයක දිග දම්වැලක් සේ හමු වන අතර එය සුන්ඩා ආර්ක් (Sunda Arc) ලෙස හැඳින්වේ.. පෘථිවියේ විශාලතම ගිනිකඳු පිපිරීම් සිදු වූයේ ඉන්දුනීසියාවේ ය. 1815 දී තම්බෝරා කන්ද (Mount Tambora) පුපුරා යාම මෑත ඉතිහාසයේ ලෝකයේ විශාලතම පිපිරීමකි. මෙම පුපුරා යාම 1816 දී යුරෝපයේ දේශගුණයට විශාල බලපෑමක් ඇති කළේය. “ගිම්හානය නොමැති වර්ෂය” ලෙස එම වර්ෂය හැඳින්වේ.
💥අයිස්ලන්තය💥
අයිස්ලන්තය ගිනි කඳු 130 කට වාසභූමිය වන අතර එහි ගිනි කඳු බොහොමයක් පිහිටා ඇත්තේ මධ්‍ය අත්ලාන්තික් කලාපය තුළ වන අතර එය භූමිකම්පා භූතැටිවලවල අපසාරී මායිමකි. ග්‍රීන්ලන්තයේ සක්‍රීය ගිනි කඳු 30 ක් ඇති අතර ක්‍රි.ව. 874 සිට ගිනිකඳු 13 ක් පුපුරා ගොස් ඇත. අයිස්ලන්තයේ දරුණුතම ගිනිකඳු පිපිරීම 1783 සිට 1784 දක්වා කාලය තුළ අත්විඳ ඇති අතර එමඟින් අයිස්ලන්ත වැසියන්ගෙන් 1/4 ක් පමණ මිය ගියහ. 2010 දී, Eyjafjallajökull ගිනිකන්ද පුපුරා ගිය අතර ගිනිකඳු අළු වාතයේ ගිලී ගොස් යුරෝපයේ උතුරු කොටසේ සති කිහිපයක් ගුවන් ගමන් බාධා කළේය.
**වැඩිම ගිනි කඳු සහිත රටවල් 10 **
ස්ථානය රට ගිනිකඳු ගණන
01. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය 173
02. රුසියාව 166
03. ඉන්දුනීසියාව 139
04. අයිස්ලන්තය 130
05. ජපානය 112
06. චිලී 104
07. ඉතියෝපියාව 57
08. පැපුවා නිව්ගිනියාව 53
09. පිලිපීනය 50
10. මෙක්සිකෝව 43
සටහන අයිතිය ® රොෂාන්✍️ (Roshan Perera)
👇👇👇 අපගේ android app එක(Click Image) 👇👇👇
0 comments:
Post a Comment